ANALIZA FINANSOWA

Literatura: Skoczylas, Bednarski, Sierpińska

Wykład I

Analiza finansowa jest częścią analizy ekonomicznej o bardzo wysokim stopniu uogólnienia. Obejmuje zagadnienia związane z całokształtem działalności przedsiębiorstwa tj. sytuacją majątkową, kapitałową, pozycją finansową przedsiębiorstwa, rentownością przedsiębiorstwa i efektywnością działań.

Czynniki wpływające na efekty analizy finansowej:

Rodzaj podmiotu sporządzającego analizę (bank, akcjonariusz, związek zawodowy - każdy robi analizę "pod siebie").

Status prawny badanego podmiotu.

Obowiązujące w danym kraju zasady rachunkowości, ewidencji, sprawozdawczości, inwentaryzacji.

Rodzaje analizy finansowej:

wewnętrzna

zewnętrzna

Ad 1) Przeprowadzana przez kierownictwo przedsiębiorstwa na własne potrzeby w celu

podjęcia decyzji co do bieżącej i przyszłej działalności. Obejmuje:

uogólnienie informacji,

określenie prawidłowego obrazu firmy,

analizę informacji za okresy ubiegłe,

analizę czynników makroekonomicznych, które mają wpływ na działalność przedsiębiorstwa w przyszłości;

ustalenie decyzji dot. funkcjonowania przedsiębiorstwa.

Ad 2) Przeprowadzana ex post przez otoczenie zewnętrzne. Mogą ją przeprowadzać:

obecni lub przyszli inwestorzy przy wyborze kierunków inwestowania,

kredytodawcy (banki), w związku ze złożonym wnioskiem kredytowym;

odbiorcy, dostawcy, konkurencja,

pracownicy w związku z wymaganiami płacowymi,

dziennikarze, ekonomiści,

rząd i władze podatkowe przy sprzedaży tego przedsiębiorstwa, przy zewnętrznym zasilaniu finansowym, w przypadku badania przepływu środków finansowych do budżetu;

społeczeństwo, przy analizowaniu możliwości zatrudnienia.

Teoretycznie analiza wewnętrzna jest dokładniejsza (o ile się czegoś nie ukrywa)

Analiza finansowa dzieli się na etapy:

1. Wstępna (np. bilans)

2. Porównawcza

3. Wskaźnikowa

4. Wybranych wskaźników (ok. 12-14)

Analizuje się:

strukturę aktywów czyli procentowy udział poszczególnych elementów aktywów w ogólnej wartości aktywów;

strukturę pasywów - jw.

W ramach tego analizuje się zmiany wartości kapitałów, ich pochodzenie, możliwości spłaty zobowiązań, bezpieczeństwo finansowe (zysk, płynność).

Firma pozabankowa musi mieć zysk, płynność niekoniecznie (może wziąć kredyt), Bank odwrotnie.

płynność środków pieniężnych (bada się zdolność płatniczą, możliwość upłynnienia majątku, pokrycie majątku kapitałami);

zysk i rentowność przedsiębiorstwa.

Analiza wskaźnikowa

Wskaźniki:

1) obrotowości:

obrotowość aktywów,

obrotowość należności,

obrotowość zapasów.

2) wspomagania finansowego:

ogólnego zadłużenia,

udziału kapitału własnego w finansowaniu majątku,

relacji zobowiązań do kapitałów własnych.

3) płynności - bada się kapitał pracujący

4) rentowności kapitału własnego, całkowitego i rentowności sprzedaży

Trzy podstawowe formy przedstawiania wyników badań analitycznych

Liczbowa - ma zastosowanie do zjawisk gospodarczych w pełni mierzalnych. Dane liczbowe przedstawia się najczęściej w tabelach - czytelnych i przejrzystych, takich by ułatwiały interpretację danych.

Graficzna - wykorzystuje się różnego rodzaju wykresy, jest uzupełnieniem formy liczbowej.

Opisowa - uzupełnienie dwóch poprzednich, stosowana w następujących przypadkach:

do przedstawiania informacji o charakterze nieliczbowym,

przy wyrażaniu ocen i opinii odnośnie zjawisk ilustrowanych danymi liczbowymi,

przy formułowaniu wniosków, diagnoz i propozycji dot. decyzji korygujących nieprawidłowości w badanych zjawiskach.

Materiały źródłowe analizy

ewidencyjne - przede wszystkim dane z kont księgowych, ewidencji analitycznych oraz sprawozdań finansowych z okresów ubiegłych;

pozaewidencyjne - wyniki poprzednio przeprowadzonych analiz, wypracowane dane postulatowe, wyniki analiz w innych podmiotach tej samej branży, wyniki z przeprowadzonych kontroli i rewizji.

Inny podział materiałów źródłowych:

1) wewnętrzne - zawierają dane o przedsiębiorstwie,

2) zewnętrzne - zawierają dane o otoczeniu przedsiębiorstwa.

Cechy materiałów źródłowych:

rzetelność (zgodność z faktami),

terminowość (terminy określone ustawowo),

aktualność danych (powiązana z terminowością),

jasność - układ i prezentacja danych muszą być przejrzyste i czytelne.

Ze względu na termin sporządzania sprawozdań dzieli się je na:

bieżące - sporządzane na potrzeby danego problemu, stosownie do potrzeb jednostki, w celu podjęcia określonej decyzji;

okresowe (co 10 dni lub co 1 m-c);

roczne (terminy wynikają z ustawy o rachunkowości) - bilans aktywów i pasywów, rachunek zysków i strat, dodatkowe informacje zawierające dane uzupełniające do bilansu, ew. do rachunku zysków i strat. Dodatkowe informacje (np. sp. z o.o.) - płynność.

Wykład II

SPRAWOZDANIE FINANSOWE

To podstawowe źródło informacji o działalności przedsiębiorstwa w danym roku obrachunkowym, o zmianach jakie zaszły w sytuacji majątkowej i finansowej przedsiębiorstwa. Celem sprawozdania finansowego jest dostarczenie informacji o rezultatach działania przedsiębiorstwa, których poznanie jest niezbędne do podejmowania decyzji w zakresie działalności bieżącej i inwestycyjnej. Drugi cel to zmniejszenie ryzyka przy podejmowaniu decyzji ekonomicznych. Sprawozdania finansowe musza być w języku polskim i walucie narodowej.

Podstawowe rodzaje sprawozdań:

1) bilans

2) rachunek zysków i strat

3) informacje dodatkowe (dot. zmian w kapitałach własnych firmy, sprawozdanie z działalności);

4) rachunek przepływów pieniężnych

Obowiązkiem pełnego zakresu sprawozdawczości objęte są spółki kapitałowe ( S.A., zoo, towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych, spółdzielnie i podmioty państwowe)

Cechy sprawozdań finansowych

prawdziwość tzn. zgodność z rzeczywistością,

sprawdzalność - łatwość dotarcia do źródeł sprawozdania,

kompletność - ujęcie w sprawozdaniu wszystkich zjawisk gospodarczych i składników majątkowych,

przejrzystość i zrozumiałość - oznacza taki układ sprawozdań i zawartych w nich danych, aby występujące prawidłowości, powiązania i zależności były wyraźne i zrozumiałe dla użytkownika sprawozdania;

istotność - unikanie nadmiernej rozbudowy sprawozdania i koncentracja na informacjach niezbędnych, których pominięcie utrudniałoby ocenę faktycznego stanu przedsiębiorstwa;

ciągłość - przenoszenie danych liczbowych z okresu na okres (stan na koniec roku = stan na początek roku następnego);

porównywalność - sprawozdania powinny być sporządzane w identycznym układzie i wg tych samych zasad zarówno w różnych okresach, jak i różnych jednostkach gospodarczych;

terminowość - obowiązek bezwzględnego dotrzymywania wyznaczonego terminu.

Za wiarygodne uważa się sprawozdanie zawierające informacje:

prawdziwe, odzwierciedlające operacje gospodarcze;

w powiązaniu z ich treścią i ekonomicznymi realiami a nie tylko zgodnie z ich formą prawną;

neutralne i obiektywnie wolne od stronniczości;

przygotowane zgodnie z zasada ostrożnej wyceny oraz innymi zasadami dotyczącymi sprawozdań finansowych.

Zasady rachunkowości dotyczące sprawozdań finansowych

1) Mierzalności (w jednostkach pieniężnych; rachunkowość zajmuje się tylko zdarzeniami,

które mają wymiar pieniężny.

2) Podmiotowości rachunkowości - z punktu widzenia właścicieli lub organów zarządzających

3) Kontynuacji - od ciągłości różni się tym, że posiadane aktywa powinny przynosić określone

korzyści, a zobowiązania być regulowane w terminach wymagalności; (czy ktoś mnie może

oświecić o co tu biega? To w ciągłości nie powinny?! )

4) Kosztu historycznego - aktywa wycenia się wg ceny nabycia, a nie cen bieżących (wartości

bieżących).

5) Dualizmu - suma aktywów = suma pasywów

6) Okresu rachunkowego - wszystkie wielkości ekonomiczne (przychody, koszty) dokonuje

się w określonych jednostkach czasu (m-c, rok obrotowy).

7) Konserwatyzmu - prawdopodobne koszty i tylko pewne przychody powinny być zaliczane

do okresu, w którym wystąpiły ( w związku z tym tworzy się rezerwy na należności

zagrożone oraz koszty związane z późniejszymi wydatkami).

8) Realizacji - stosowanie tej zasady pozwala rozstrzygnąć moment uzyskania przychodu.

Za zrealizowane przychody uznaje się kwoty wynikające ze zrealizowanych umów bez

względu na okres zapłaty.

9) Współmierności - uzyskanym w danym okresie przychodom powinny odpowiadać

poniesione w związku z nimi koszty. Zasada ta pozwala prawidłowo określić wynik finansowy

uzyskany przez jednostkę w danym okresie.

10) Zgodności - dot. metod wyceny i amortyzacji, których nie można zmieniać w okresach

obrachunkowych. Ewentualna zmiana skutkuje utratą porównywalności sprawozdań

finansowych.

11) Istotności - do ksiąg rachunkowych należy wprowadzać wszystkie znaczące operacje

gospodarcze w danym okresie zgodnie z faktycznym ich przebiegiem i na podstawie

dokumentów potwierdzających ich przebieg.

Podstawowym sprawozdaniem finansowym jest bilans, który stanowi zestawienie posiadanego przez przedsiębiorstwo majątku oraz źródeł kapitału wykorzystanych do jego pozyskania. Zestawienie to sporządzane jest na określony dzień, odzwierciedla zatem stan zasobów będących w posiadaniu firmy. Bilans ma charakter statyczny, danych do niego dostarczają konta bilansowe, a ewentualna inwentaryzacja umożliwia skonfrontowanie tych danych z rzeczywistym stanem.

Bilans można ukazać dwojako:

1) w formie równoległej (pasywa na prawo, aktywa na lewo)

2) w formie jednokolumnowej (najpierw aktywa, potem pasywa)

Wykład III

Stany poszczególnych aktywów i pasywów wykazuje się w bilansie na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych poprzedniego i bieżącego roku obrotowego. Stan na koniec danego roku obrotowego musi być identyczny jak na pierwszy dzień następnego. Bilans składa się z dwóch grup: aktywa i pasywa. W skład aktywów wchodzą aktywa trwałe i obrotowe. Trwałe to takie, których okres użytkowania przekracza 1 rok, ponadto ich wartość jest na tyle wysoka , że nie można ich odpisać jednorazowo w koszty ponieważ zniekształciłoby to wynik finansowy.

Aktywa trwałe podlegają procesowi umarzania, co oznacza, że ich wartość ulega pomniejszeniu z okresu na okres o wielkość odpisu amortyzacyjnego. W skład aktywów trwałych wchodzą:

rzeczowe aktywa trwałe

wartości niematerialne i prawne

należności długoterminowe

inwestycje długoterminowe

długoterminowe rozliczenia międzyokresowe

Aktywa obrotowe to takie, których termin wykorzystania w przedsiębiorstwie nie przekracza 1 roku

Zaliczamy do nich: zapasy, należności krótkoterminowe, inwestycje krótkoterminowe oraz krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe.

Aktywa obrotowe są dla firmy ważniejsze jeśli chodzi o płynność firmy , trwałe mogą pochodzić z leasingu.

W grupie pasywów rozróżnia się: kapitał własny i zobowiązania (kapitał obcy, rezerwa też).

Kapitał własny dzieli się na: kapitał podstawowy, zapasowy, rezerwowy i wynik finansowy. Kapitały obce są dodatkowym źródłem finansowania działalności, wyrażają równowartość środków rzeczowych lub pieniężnych finansowanych przez inne jednostki. Długoterminowy kapitał obcy obejmuje: długoterminowe kredyty bankowe i emisje papierów wartościowych długoterminowych. Do zobowiązań krótkoterminowych zalicza się: obrotowe kredyty bankowe, zobowiązania z tytułu dostaw towarów i usług, zobowiązania wobec pracowników, zobowiązania wobec budżetu i ZUS.

Rachunek wyników (zysków i strat)

Jest to sprawozdanie dynamiczne, uzupełniające bilans (statyczne), operuje wielkościami strumieniowymi. Grupuje wszystkie przychody uzyskane ze sprzedaży towarów i usług, przychody z operacji finansowych oraz wszystkie rodzaje odpowiadających im kosztów i strat.

Wykonuje się go na dany okres obrachunkowy, najczęściej za rok bieżący i ubiegły. Celem jego jest wyprowadzenie zysku netto, który jest głównym celem działalności firmy. (Można mieć stratę, ale trzeba mieć płynność).

Rachunek przepływów pieniężnych pozwala określić zdolność firmy do generowania nadwyżki środków pieniężnych, ocenić jej zdolność płatniczą oraz potrzeby w zakresie wewnętrznych i zewnętrznych źródeł finansowania, a także ustalić wpływ przepływów na stan środków pieniężnych działalności inwestycyjnej, operacyjnej i finansowej w badanym okresie.

(Rachunek przepływów pieniężnych może robić dla firmy bank)

Są dwie metody sporządzania tego rachunku:

Bezpośrednia - polega na ujęciu wszystkich rzeczywistych wpływów i wypływów pieniężnych; wymaga to szczegółowej analizy kont i obrotów na nich oraz na rachunkach bankowych.

Pośrednia - punktem wyjścia jest wynik finansowy netto skorygowany o amortyzację oraz zmiany pozycji aktywów i pasywów powodujących zmianę zasobów środków pieniężnych. Sporządza się te przepływy w trzech grupach:

działalność operacyjna,

działalność inwestycyjna,

działalność finansowa

Działalność operacyjna to podstawowy rodzaj działalności przedsiębiorstwa obejmujący ogół przedsięwzięć zmierzających do osiągnięcia zysku.

Działalność inwestycyjna obejmuje zapłatę za nabyte oraz sprzedane składniki aktywów trwałych , wartości niematerialnych i prawnych, obejmuje też lokaty finansowe wraz z odsetkami i dywidendami. Zalicza się też do niej zapłatę za nabycie i sprzedaż papierów wartościowych.

Działalność finansowa polega głównie na pozyskaniu przez jednostkę kapitału własnego bądź obcego, czy to w postaci emisji obligacji, zaciągania kredytów bankowych, pożyczek krótko- i długoterminowych. Obejmuje tez obsługę kapitału własnego (wypłata dywidendy).

Wariant 1 występuje bardzo rzadko, określa przedsiębiorstwo o dużej płynności finansowej. Jest on charakterystyczny dla przedsiębiorstw, które przygotowują się do nowych przedsięwzięć lub przejęcia innej firmy(zbierają gotówkę).

Wariant 2 występuje w przedsiębiorstwach dojrzałych, których działalność jest wysoce rentowna. Wygenerowany zysk z działalności operacyjnej pozwala na prowadzenie działalności inwestycyjnej oraz regulowanie zobowiązań względem właścicieli i wierzycieli. Ujemna wartość przepływów pieniężnych z całokształtu działalności sygnalizuje trudności finansowe w danym okresie. Nowe inwestycje maja być sposobem na poprawę sytuacji finansowej bądź przetrwanie.

Wariant 3 - dodatnie przepływy pieniężne uzyskiwane z działalności operacyjnej i inwestycyjnej mogą świadczyć o sytuacji pozytywnej , gdy występuje restrukturyzacja przedsiębiorstwa. Może świadczyć tez o sytuacji negatywnej, gdy wpływy z działalności operacyjnej nie wystarczają na pokrywanie zobowiązań.

Wariant 4 - dodatni strumień z działalności operacyjnej nie wystarcza na pokrycie wydatków inwestycyjnych. Niedobór środków pieniężnych pokrywany jest ze źródeł zewnętrznych. Jest to sytuacja typowa dla firm rozwijających się.

Wariant 5 - bieżąca działalność finansowana jest wpływami ze sprzedaży majątku przedsiębiorstwa oraz kredytami bankowymi. Sytuacja taka oceniana jest jako przejściowa skoro inwestorzy nie obawiają się zaangażowania nowych kapitałów.

Wariant 6 - dwa ujemne strumienie: operacyjny i inwestycyjny finansowane są ze źródeł zewnętrznych. Jest to sytuacja typowa dla firm młodych, rozwijających się, o dobrych perspektywach na przyszłość.

Wariant 7 - występuje w przedsiębiorstwach borykających się z trudnościami finansowymi; sprzedażą najbardziej wartościowych składników majątku firmy starają się pokryć powstałe straty i zobowiązania.

Wariant 8 - możliwy w przedsiębiorstwach, które zgromadziły w minionych okresach odpowiednie zasoby środków pieniężnych. Dłuższy okres niedoborów sygnalizuje duże prawdopodobieństwo bankructwa.

Wykład IV

Sytuację finansową przedsiębiorstwa można ocenić również przy pomocy wskaźników, które dzielą się na trzy grupy:

1) wskaźniki struktury przepływów pieniężnych,

2) wskaźniki charakteryzujące wystarczalność gotówki,

3) wskaźniki wyrażające rentowność gotówkową firmy.

Ad 1) Wskaźniki te wyrażają strukturę źródeł wpływów gotówki z działalności operacyjnej, w tym

zysku netto, amortyzacji i zwolnionych środków własnych.

Wskaźnik ten powinien być dość niski, mianownik wysoki, więc zysk też, ale jest mniej ważny.

Amortyzacja służy do odtworzenia środków trwałych i przejściowo wchodzi w skład wolnych środków pieniężnych. Wysoki udział amortyzacji we wpływach z działalności operacyjnej może oznaczać niewystarczającą rentowność przedsiębiorstwa dla sfinansowania bieżących potrzeb lub jest wynikiem nadmiernego zaangażowania wolnych środków w aktywach.

Wysoka i rosnąca wartość tego wskaźnika oznacza ograniczone możliwości rozwoju przedsiębiorstwa oraz ograniczoną możliwość spłat zobowiązań na podstawie własnych wewnętrznych źródeł finansowania.

Ad 2) Ta grupa wskaźników charakteryzuje wystarczalność gotówki - są podstawą oceny

zdolności generowania gotówki z działalności operacyjnej dla pokrycia niezbędnych

potrzeb w zakresie inwestycji, spłaty zobowiązań i płatności dywidendy.

Jeśli jest większy bądź równy 1 oznacza to, że przedsiębiorstwo wygenerowało dostateczną ilość gotówki na sfinansowanie potrzeb we wspomnianych zakresach. Poniżej 1 - przedsiębiorstwo musi posiłkować się albo dodatkowym kredytem bankowym albo emisją akcji.

Wskaźnik spłaty zobowiązań

Wsz

Wskaźnik spłaty zobowiązań długoterminowych

Wszd =

Wskaźnik wypłat dywidendy

Wwd =

Wskaźnik finansowania inwestycji

Wfi =

Wskaźniki te są relacją potrzeb finansowych do wypracowanych środków finansowych z działalności operacyjnej. Informują o skali obciążenia gotówki spłatą zobowiązań, wypłatą dywidendy i inwestycjami.

Im mniejsze wielkości tych wskaźników tym więcej gotówki pozostaje na realizację pozostałych potrzeb płatniczych.

Ad 3) Wskaźniki rentowności gotówkowej

1) Wskaźnik rentowności gotówkowej sprzedaży

WRGS =

2) Wskaźnik rentowności gotówkowej zaangażowanego kapitału

WRGZK =

Wielkość zaangażowanego kapitału to suma rzeczowych aktywów trwałych, wartości niematerialnych i prawnych oraz kapitału pracującego oraz pozostałych operacyjnych składników majątkowych. Im wyższy wskaźnik tym lepiej.

WSKAŹNIKI RYNKU KAPITAŁOWEGO - powodują ewentualną decyzję o inwestowaniu, nie świadczą o sytuacji spółki.

1) Zysk netto na 1 akcję (najpopularniejszy)

EPS =

Im wyższy wskaźnik tym lepiej, wysoki zysk na daną liczbę akcji .

	c z

2) Cena rynkowa / zysk na 1 akcję -

Informuje, ile trzeba wydatkować kapitału na zakup akcji na jednostkę osiągniętego przez

firmę zysku. Czym mniejszy, tym lepszy (oznacza to niedoszacowanie firmy - zaniżona

wartość rynkowa firmy, duży zysk).

3) Stopa dywidendy

DY =

Za duża dywidenda oznacza , że albo firma przejada zysk, albo planuje emisję akcji i chce

przyciągnąć inwestorów.

4) Stopa wypłat dywidendy

S_WD

5) Wskaźnik wartości rynkowej 1 akcji do wartości księgowej 1 akcji

WK