Warunki egzaminu i zaliczenia:

test, ok. 20 pytañ wielokrotnego wyboru

Literatura:

• Analiza finansowa – E. Kurtys
• Analiza finansowa w przedsiêbiorstwie - L. Bednarski
• Analiza finansowa - T. Dudycz
• Analiza finansowa w przyk³adach i zadaniach – E. Kurtys

WYK£AD 1 2001-10-02

Istota analizy finansowej

Analiza oznacza metodê badawcz¹ polegaj¹c¹ na roz³o¿eniu danej ca³oœci na jej elementy sk³adowe i badaniu ka¿dego z nich z osobna (Encyklopedia Powszechna PWN, W-wa 1999)

Istniej¹ dwie generalne metody analizy:

1. analiza manipulacyjna (rozbiór fizyczny)
2. analiza myœlowa (rozbiór abstrakcyjny)

Przyk³adem analizy bêd¹cej czynnoœci¹ myœlow¹ (nie powoduj¹cej zmian w rozpatrywanym obiekcie) jest analiza ekonomiczna. Podstawowymi dzia³ami w tej analizie s¹ analiza finansowa i analiza techniczno-ekonomiczna.

Analiza techniczno-ekonomiczna

• analiza produkcji
• analiza zatrudnienia
• analiza wyposa¿enia przedsiêbiorstw w œrodki trwa³e
• analiza gospodarki materia³owej
• analiza postêpu techniczna

Analiza finansowa

• analiza bilansu
• analiza rachunku zysków i strat
• analiza rachunku z przep³ywów pieniê¿nych

G³ównym zadaniem analizy finansowej jest wykrywanie przyczyn zmian w stanie (bilans) i wynikach finansowych (rachunek zysków i strat i przep³ywów pieniê¿nych) przedsiêbiorstwa.

Podmioty zainteresowane sporz¹dzaniem analizy finansowej:

w³aœciciele, potencjalni inwestorzy, GUS, urzêdy skarbowe, pracownicy, banki, jednostki ubezpieczeniowe, po¿yczkodawcy i leasingowcy, kontrahenci i konkurenci, w³adze samorz¹dowe i rz¹dowe, biegli rewidenci

Rodzaje analiz finansowych

W zale¿noœci od przyjêtego kryterium mo¿na wyró¿niæ wiele rodzajów analizy finansowej. Przy wyborze rodzaju analizy bierze siê pod uwagê zakres przedmiotowy, podmiotowy i czasowy oraz cele jakie zamierza osi¹gn¹æ analityk. Najczêœciej wybór ten obejmuje kilka rodzajów analiz w po³¹czeniu logicznym.

a) kryterium przedmiotowe

analiza sytuacji maj¹tkowej i kapita³owej

przychodów

kosztów w³asnych

wyniku finansowego

rentownoœci

p³ynnoœci finansowej

b) kryterium podmiotowe

analiza finansowa przedsiêbiorstwa

analiza finansowa zak³adu

analiza finansowa dzia³u

c) kryterium szczegó³owoœci opracowania

analiza pe³na (kompleksowa)

analiza odcinkowa (wycinkowa)

analiza problemowa

d) kryterium czasowe

analiza roczna

analiza wieloletnia

analiza okresowa bie¿¹ca

analiza sytuacji finansowej w dniu

e) kryterium podmiotu sporz¹dzaj¹cego analizê

wewnêtrzna

zewnêtrzna

Metody analizy finansowej

Metoda to sposób badania przedmiotu.

W analizie finansowej przez metodê nale¿y rozumieæ sposób badania stanu i wyników finansowych.

Metody analizy finansowej dzielimy na ogólne i szczegó³owe.

Do metod ogólnych zaliczamy:

a) metoda indukcji – stopniowe przechodzenie od szczegó³u do ogó³u

b) metoda dedukcji – polega na przechodzeniu od ogó³u do szczegó³u (najczêœciej stosowana)

c) metoda redukcji – polega na weryfikowaniu tez postawionych na pocz¹tku prac analitycznych w oparciu o materia³ Ÿród³owy

Do metod szczegó³owych zaliczamy:

a) metoda bilansowa - polega na zestawieniu i analizowaniu dwóch grup elementów przeciwstawnych, które s¹ powi¹zane ze sob¹ rachunkowo i funkcjonalnie (np. aktywa i pasywa, przychody i koszty)

b) metoda porównawcza – polega na porównywaniu danych w uk³adzie czasowym i przestrzennym

c) metoda wskaŸnikowa – polega na analizowaniu zbiorów liczbowych przy pomocy dowolnie dobranych wskaŸników (wskaŸnikiem finansowym jest relacja wybranych dwóch lub wiêkszej liczby pozycji ze sprawozdañ finansowych)

d) metoda opisowa – polega na analizowaniu zjawisk ekonomicznych w bezpoœrednim zwi¹zku przyczyn i skutków

W praktyce gospodarczej najczêœciej wykorzystywana jest metoda wskaŸnikowa. Nie istnieje jednak jeden uniwersalny zestaw wskaŸników, który by³by odpowiedni dla ka¿dej jednostki gospodarczej i w ka¿dej sytuacji.

Podstawowe zasady analizy finansowej

Do podstawowych zasad zali 18118d35s czamy:

a) zasada obiektywnoœci – oznacza, ¿e analiza finansowa powinna kierowaæ siê prawd¹ obiektywn¹, czyli zgodnie ze stanem rzeczywistym, bez uwag i komentarzy natury subiektywnej

b) zasada koncentracji – polega na skupianiu toku myœlenia na zagadnieniach najistotniejszych warunkuj¹cych szybkie osi¹gniêcie celów analizy

c) zasada przejrzystoœci – polega na zapewnieniu czytelnoœci opracowania (np. poprzez zwiêz³e formu³owanie opisu analitycznego, koñcz¹cego siê podsumowaniem i wnioskami)

d) zasada celowoœci – oznacza, ¿e w analizie koncentrujemy siê tylko na tych zagadnieniach, które wymagaj¹ poznania dla znalezienia odpowiedzi na konkretnie postawione pytania

ród³a informacji w analizie finansowej

Niekompletne, niestaranne przygotowane materia³y Ÿród³owe mog¹ nas doprowadziæ do b³êdnych wniosków, a nastêpnie do niew³aœciwych decyzji.

Materia³y Ÿród³owe mo¿emy podzieliæ na:

a) wewnêtrzne – zawieraj¹ informacjê o samym przedsiêbiorstwie

b) zewnêtrzne – obejmuj¹ dane o otoczeniu przedsiêbiorstwa

Materia³y wewnêtrzne mog¹ mieæ charakter ewidencyjny i pozaewidencyjny

Do materia³ów wewnêtrznych ewidencyjnych zaliczamy:

• sprawozdania finansowe
• wyniki przeprowadzanych analiz z okresów wczeœniejszych
• biznes plan
• dane podstawowe, takie jak kalkulacje wstêpne i kosztorysy
• protoko³y z przeprowadzonych kontroli i rewizji
• sprawozdania z posiedzeñ zarz¹du i rady nadzorczej
• dokumenty pierwotne i wtórne

Materia³y wewnêtrzne pozaewidencyjne to przede wszystkim informacje uzyskane od kompetentnych pracowników oraz w³asne obserwacje z wizyty w przedsiêbiorstwie.

Materia³y zewnêtrzne – przyk³adowo zawieraj¹ dane o sytuacji gospodarczej kraju, natê¿eniu konkurencji w sektorze itp.

Prace przygotowawcze w analizie finansowej

Przed rozpoczêciem w³aœciwej analizy finansowej ustala siê jej zakres przedmiotowy i czasowy (np. analiza finansowa przedsiêbiorstwa X w latach 97-99)

Wybór materia³u Ÿród³owego (np. bilans, rachunek zysków i strat, rachunek z przep³ywów pieniê¿nych)

Zgromadzony materia³ Ÿród³owy doprowadzany jest do porównywalnoœci i dostosowany do potrzeb analitycznych (niektóre dane z poprzednich okresów wymagaj¹ doprowadzenia do porównywalnoœci z danymi okresu badanego (wp³yw inflacji, zmiany organizacyjne w przedsiêbiorstwie), bilans analityczny, analityczny rachunek zysków i strat)

Przyk³adowy bilans analityczny przedsiêbiorstwa w latach 97-99

Analiza sytuacji maj¹tkowej i kapita³owej przedsiêbiorstwa

Analiza sytuacji maj¹tkowej (aktywa)

I. Analiza struktury aktywów

a.       wskaŸnik udzia³u aktywów trwa³ych w aktywach ca³kowitych:

aktywa trwa³e / aktywa ca³kowite *100

b. wskaŸnik udzia³u aktywów obrotowych w aktywach ca³kowitych:

aktywa obrotowe / aktywa ca³kowite *100

c.       podstawowy wskaŸnik struktury aktywów:

aktywa trwa³e / aktywa obrotowe *100

Wraz ze wzrostem udzia³u aktywów trwa³ych w aktywach ca³kowitych zwiêksza siê stopieñ unieruchomienia maj¹tku (maleje elastycznoœæ maj¹tku).

Wraz ze wzrostem udzia³u aktywów obrotowych w aktywach ca³kowitych zwiêksza siê elastycznoœæ maj¹tku.

Przedsiêbiorstwo powinno utrzymywaæ tylko tyle aktywów trwa³ych, ile jest to niezbêdne.

Przyrost aktywów obrotowych jest uzasadniony wówczas, gdy przychody wzrastaj¹ szybciej, wiêc poprawia siê efektywnoœæ zarz¹dzania maj¹tkiem.

WYK£AD 2 2001-10-09

Uk³ad bilansu po nowelizacji ustawy o rachunkowoœci

Przedsiêbiorstwo mo¿e sporz¹dzaæ bilans w wersji uproszczonej, je¿eli w bie¿¹cym roku obrotowym nie spe³nia 2 przynajmniej z 3 nastêpuj¹cych warunków:

• œrednioroczne zatrudnienie – 50 osób
• suma aktywów – 2 mln €
• przychody netto ze sprzeda¿y oraz z operacji finansowych – 4 mln €

Bilans jest podstawowym elementem sprawozdania finansowego. Sprawozdanie finansowe obejmuje wiêc:

• bilans
• rachunek zysków i strat
• informacje dodatkowe – od 1.01.2002 obejmowaæ bêdzie:
• wprowadzenie
• dodatkowe informacje i objaœnienia

Je¿eli przedsiêbiorstwo musi poddaæ siê corocznemu badaniu przez bieg³ych, to sprawozdanie finansowe obejmuje:

• bilans
• rachunek zysków i strat
• informacjê dodatkow¹
• zestawienie zmian w kapitale w³asnym
• rachunek z przep³ywów œrodków pieniê¿nych (metod¹ bezpoœredni¹ lub poœredni¹)

O tym jakie jednostki musz¹ poddaæ siê badaniu decyduje Art. 64 ustawy o rachunkowoœci.

Niektóre jednostki musz¹ oprócz sprawozdania finansowego równie¿ sprawozdania z dzia³alnoœci (banki, zak³ady ubezpieczeñ, spó³ki kapita³owe (S.A., Z o.o.), spó³dzielnie, przedsiêbiorstwa pañstwowe)

Analiza sprawnoœci (obrotowoœci) gospodarowania aktywami

a) wskaŸnik obrotowoœci aktywów ogó³em

przychody ogó³em / aktywa ogó³em

Interpretacja: ile wygenerowano przychodów ze z³otówki zaanga¿owanej w aktywa

b) wskaŸnik obrotowoœci rzeczowych aktywów trwa³ych

przychody netto ze sprzeda¿y / rzeczowe aktywa trwa³e

Interpretacja: im wy¿szy ten wskaŸnik, tym lepsze wykorzystanie rzeczowych aktywów trwa³ych. Ze z³otówki zaanga¿owanej w aktywa trwa³e mo¿na wygenerowaæ wiêcej przychodów ze sprzeda¿y

WYK£AD 3 2001-10-16

Analiza rotacji zapasów i nale¿noœci

a) wskaŸnik rotacji zapasów wyrobów gotowych

- w razach (krotnoœciach)

- w dniach

b) wskaŸnik rotacji zapasów towarów

- w krotnoœciach

c) wskaŸnik rotacji zapasów materia³ów

- w krotnoœciach

Interpretacja: Je¿eli wskaŸniki rotacji zapasów (w krotnoœciach) wzrastaj¹, to œwiadczy to o lepszym ich gospodarowaniu. Czas zalegania poszczególnych sk³adników zapasów ulega wówczas skróceniu, co oznacza jednoczeœnie, ¿e mniej œrodków pieniê¿nych jest zamro¿onych w aktywach obrotowych. WskaŸniki te maj¹ zastosowanie tylko w przedsiêbiorstwach handlowych lub produkcyjno-handlowych.

d) wskaŸnik rotacji nale¿noœci

- w razach

- w dniach

Analiza sytuacji kapita³owej

Analiza sytuacji kapita³owej przebiega w dwóch etapach:

1. analiza struktury i dynamiki kapita³ów
2. analiza sprawnoœci gospodarowania kapita³ami

Analiza struktury i dynamiki kapita³ów

Do podstawowych wskaŸników struktury kapita³ów nale¿y:

a) wskaŸnik udzia³ów kapita³u w³asnego w kapitale ca³kowitym

b) wskaŸnik udzia³u kapita³u obcego w kapitale ca³kowitym

c) podstawowy wskaŸnik struktury kapita³ów (wskaŸnik samofinansowania)

d) podstawowy wskaŸnik zad³u¿enia

e) wskaŸnik udzia³u kapita³u sta³ego w kapitale ca³kowitym

kapita³ sta³y = kapita³ w³asny + zobowi¹zania d³ugoterminowe

Interpretacja:    

Wzrost udzia³u kapita³u w³asnego w kapitale ca³kowitym oznacza zwiêkszenie bezpieczeñstwa finansowego maj¹tku przedsiêbiorstwa.

Wzrost udzia³u kapita³u obcego w strukturze pasywów oznacza zwiêkszenie ryzyka finansowego towarzysz¹cego przedsiêbiorstwu

Analiza sprawnoœci gospodarowania kapita³ami

a) wskaŸnik sprawnoœci gospodarowania kapita³em w³asnym

Interpretacja: informuje jak efektywnie jest wykorzystywany maj¹tek sfinansowany przez w³aœcicieli

b) wskaŸnik sprawnoœci gospodarowania kapita³ami obcymi

Interpretacja: informuje czy maj¹tek sfinansowany przez wierzycieli jest wykorzystywany w³aœciwie

WYK£AD 4 2001-10-23

Analiza powi¹zañ miêdzy sk³adnikami aktywów a sk³adnikami pasywów

W ramach analizy tej wyró¿nia siê najczêœciej nastêpuj¹ce zagadnienia:

1. Z³ota regu³a bilansowa

Zgodnie ze z³ot¹ regu³¹ finansow¹ aktywa trwa³e powinny byæ pokryte przez kapita³ w³asny i kapita³ obcy d³ugoterminowy

a) wskaŸnik pokrycia maj¹tku trwa³ego kapita³em w³asnym

b)      wskaŸnik pokrycia maj¹tku trwa³ego kapita³em sta³ym

2. Analiza statycznych wskaŸników p³ynnoœci finansowej

P³ynnoœæ finansowa – zdolnoœæ przedsiêbiorstwa do regulowania bie¿¹cych zobowi¹zañ

STATYCZNE WSKANIKI P£YNNOŒCI

a) wskaŸnik p³ynnoœci bie¿¹cej (current ratio) (trzeci stopieñ p³ynnoœci)

Interpretacja: Informuje, ile razy aktywa obrotowe przewy¿szaj¹ zobowi¹zania krótkoterminowe. Powinien wynosiæ ok. 2.

Je¿eli wskaŸnik ten jest wy¿szy od 2, to przedsiêbiorstwo mo¿e mieæ nadp³ynnoœæ finansow¹, co oznacza, ¿e zbyt wiele œrodków jest zamro¿onych w aktywach obrotowych.

Je¿eli ten wskaŸnik jest mniejszy od 2, to przedsiêbiorstwu mo¿e groziæ utrata p³ynnoœci finansowej

b) wskaŸnik p³ynnoœci „szybki” (drugi stopieñ p³ynnoœci)

Interpretacja: WskaŸnik ten powinien wynosiæ ok. 1

Je¿eli wskaŸnik jest zdecydowanie ni¿szy od 1, to przedsiêbiorstwu grozi utrata p³ynnoœci finansowej, je¿eli zdecydowanie wy¿szy - nadp³ynnoœæ

c) wskaŸnik wyp³acalnoœci (pierwszy stopieñ p³ynnoœci finansowej)

Interpretacja: Powinien wynosiæ od 0,1 do 0,2 – œrodki pieniê¿ne powinny wynosiæ ok. 20% zobowi¹zañ krótkoterminowych

3. Analiza kapita³u obrotowego netto

KON - jest to ta czêœæ maj¹tku obrotowego, która zosta³a sfinansowana kapita³em sta³ym. Kapita³ ten mo¿e byæ dodatni, ujemny i równy 0

Przedsiêbiorstwo powinno d¹¿yæ do sytuacji, w której KON jest dodatni. W analizie KON mo¿na wykorzystaæ nastêpuj¹ce wskaŸniki :

a) relacja KON do aktywów obrotowych

b) relacja KON do aktywów ogó³em

WYK£AD 5 2001-10-30

Zajêcia praktyczne

WYK£AD 6 2001-11-06

ANALIZA PRZYCHODÓW, KOSZTÓW ORAZ WYNIKU FINANSOWEGO

Analiza przychodów

Przez przychody nale¿y rozumieæ sumê œwiadczeñ otrzymanych przez przedsiêbiorstwo w postaci œrodków pieniê¿nych w zamian za œwiadczenia wykonane przez nie na rzecz kontrahentów w postaci wyrobów gotowych, pó³fabrykatów, robót, us³ug, towarów i materia³ów powiêkszon¹ o pozosta³e przychody operacyjne i przychody finansowe.

W analizie finansowej osi¹gniêtych przez przedsiêbiorstwo przemys³owe przychodów szczególne znaczenie ma analiza ich struktury (analiza pionowa) i dynamiki (analiza pozioma)

1. Analiza struktury i dynamiki przychodów wg sk³adników

2. Analiza struktury i dynamiki przychodów wg asortymentu

Struktura przychodów

Dynamika przychodów

3. Analiza struktury i dynamiki przychodów wg kierunku zbytu.

Analiza kosztów

Koszty s¹ to wyra¿one w mierniku wartoœciowym nak³ady pracy ¿ywej i uprzedmiotowionej a tak¿e tzw. koszty transferowe (np. odsetki, niektóre podatki). Aby cokolwiek wytworzyæ trzeba zaanga¿owaæ œrodki trwa³e a wyrazem ich zu¿ycia jest amortyzacja. Koszty transferowe to g³ównie koszty finansowe.

Analiz¹ kosztów objête s¹ nastêpuj¹ce zagadnienia:

• analizê kosztów w uk³adzie rodzajowym
• analizê kosztów w uk³adzie kalkulacyjnym
• analizê kosztów jednostkowych

1. Analiza kosztów w uk³adzie rodzajowym
1. zu¿ycie materia³ów i energii
2. wynagrodzenia
3. œwiadczenia na rzecz pracowników
4. podatki i op³aty
5. amortyzacja
6. us³ugi obce
7. pozosta³e

Analiza ta polega na:

analizie struktury

analizie dynamiki

Dynamikê ca³kowitych kosztów uk³adu rodzajowego nale¿y porównaæ z dynamik¹ produkcji sprzedanej netto (wielkoœci¹ produkcji wyra¿onej w cenach sprzeda¿y). Ca³kowite koszty uk³adu rodzajowego powinny wzrastaæ wolniej ni¿ produkcja sprzedana netto. Je¿eli przedsiêbiorstwo charakteryzuje siê wysok¹ dynamik¹ produkcji sprzedanej netto, to nale¿a³oby oczekiwaæ zmian w strukturze kosztów uk³adu rodzajowego

2. Analiza kosztów uk³adu kalkulacyjnego

Koszty w uk³adzie kalkulacyjnym dzielimy na bezpoœrednie i poœrednie. Koszty bezpoœrednie s¹ to takie koszty, które mo¿na odnieœæ na jednostkê produktu wprost na podstawie dokumentacji Ÿród³owej. Koszty poœrednie s¹ to koszty, które odnosimy na jednostkê produktu przy wykorzystaniu tzw. kluczy rozliczeniowych. Analiza kosztów w uk³adzie kalkulacyjnym polega na:

zbadaniu struktury kosztów

zbadaniu dynamiki kosztów

W przedsiêbiorstwie innowacyjnym maleæ powinny koszty wynagrodzeñ oraz koszty ogólnego zarz¹du, wzrastaæ natomiast powinny koszty wydzia³owe.

Analiza wyniku finansowego

W wariancie porównawczym rachunku zysków i strat mo¿na wyró¿niæ nastêpuj¹ce poziomy wyniku finansowego:

1. Wynik finansowy na sprzeda¿y
2. Wynik finansowy na dzia³alnoœci operacyjnej
3. Wynik finansowy na dzia³alnoœci gospodarczej
4. Wynik finansowy brutto
5. Wynik finansowy netto

W wariancie kalkulacyjnym rachunku zysków i strat mo¿na wyró¿niæ nastêpuj¹ce poziomy wyniku finansowego:

1. Wynik brutto na sprzeda¿y
2. Wynik na sprzeda¿y
3. Wynik na dzia³alnoœci operacyjnej
4. Wynik na dzia³alnoœci gospodarczej
5. Wynik brutto
6. Wynik netto

W analizie wyniku finansowego przeprowadza siê m.in. analizê jego poziomów

WYK£AD 7 2001-11-13

Zajêcia praktyczne

WYK£AD 8 2001-11-20

ANALIZA RENTOWNOŒCI

Rentownoœæ oznacza wzglêdn¹ wielkoœæ wyniku finansowego wyra¿aj¹c¹ stopieñ efektywnoœci netto zaanga¿owanego kapita³u i maj¹tku oraz zu¿ytych œrodków w dzia³alnoœci gospodarczej przedsiêbiorstwa.

Mo¿na wyró¿niæ nastêpuj¹ce poziomy rentownoœci:

• sprzeda¿y
• dzia³alnoœci operacyjnej
• dzia³alnoœci gospodarczej
• brutto
• netto

Do podstawowych wskaŸników rentownoœci nale¿¹:

• wskaŸnik rentownoœci netto sprzeda¿y

Interpretacja: informuje ile groszy zarabia przedsiêbiorstwo na z³otówce sprzeda¿y

• wskaŸnik rentownoœci maj¹tku

Interpretacja: informuje o efektywnoœci wykorzystania maj¹tku bêd¹cego w dyspozycji przedsiêbiorstwa: ile groszy zysku przypada na jedn¹ z³otówkê maj¹tku

• wskaŸnik rentownoœci kapita³u w³asnego (ROE)

Interpretacja: ile groszy zysku przypada na 1z³ zaanga¿owan¹ przez w³aœcicieli

Rentownoœæ w sytuacji, gdy nie ma d³ugów, zale¿y od:

• mar¿y zysku
• rotacji maj¹tku.

Je¿eli w przedsiêbiorstwie wystêpuje d³ug to rentownoœæ zale¿y od:

• rentownoœci sprzeda¿y
• obrotowoœci maj¹tku
• struktury kapita³u

Model rentownoœci Dupponta zwany analiz¹ piramidaln¹

• powi¹zanie wskaŸnika rentownoœci kapita³u w³asnego ze wskaŸnikiem rentownoœci maj¹tku

Pod jakim warunkiem zaanga¿owanie w przedsiêbiorstwie dodatkowej „porcji” d³ugu zwiêkszy rentownoœæ kapita³ów w³asnych

WYK£AD 9 2001-11-27

Zajêcia praktyczne

WYK£AD 10 2001-12-04

Analiza rachunku przep³ywów pieniê¿nych

Rachunek przep³ywów pieniê¿nych jest elementem sprawozdania finansowego przedsiêbiorstw objêtych corocznym badaniem. Corocznemu badaniu podlegaj¹:

• skonsolidowane sprawozdania grupy kapita³owej, które sporz¹dza jednostka dominuj¹ca
• zak³ady ubezpieczeñ
• banki
• fundusze inwestycyjne
• fundusze powiernicze
• otwarte fundusze emerytalne
• spó³ki akcyjne
• spó³ki podlegaj¹ce prawu o publicznym obrocie papierami wartoœciowymi (spó³ki gie³dowe)
• wszystkie inne jednostki kontynuuj¹ce dzia³alnoœæ, je¿eli w poprzednim roku obrotowym osi¹gnê³y co najmniej 2 z trzech nastêpuj¹cych wielkoœci:
• œrednioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pe³ne etaty - 50 osób
• przychody ze sprzeda¿y produktów i towarów oraz z operacji finansowych – 5000000 €
• suma aktywów co najmniej 2500000 €

Przez œrodki pieniê¿ne w rachunku przep³ywów pieniê¿nych nale¿y rozumieæ:

• œrodki pieniê¿ne w kasie
• œrodki na rachunku bankowym

Od 2002 r. rachunek przep³ywów pieniê¿nych mo¿na sporz¹dzaæ 2 metodami:

• bezpoœredni¹ – oparta na bilansie przedsiêbiorstwa
• poœredni¹ – wykorzystuje dane z bilansu i rachunku zysków i strat

Schemat pogl¹dowy rachunku przep³ywów pieniê¿nych

Rachunek przep³ywów pieniê¿nych sporz¹dzony metod¹ poœredni¹ ró¿ni siê od rachunku przep³ywów pieniê¿nych sporz¹dzonego metod¹ bezpoœredni¹ sposobem ujêcia przep³ywów pieniê¿nych z dzia³alnoœci operacyjnej.

• Gdy pierwsz¹ pozycj¹ w dzia³alnoœci operacyjnej jest wynik finansowy netto (memoria³owego), to jest to rachunek sporz¹dzony metod¹ poœredni¹

Przychody ¹ Wp³ywy

Koszty ¹ Wydatki

Przychody – Koszty = Wynik Finansowy memoria³owy

Wp³ywy – Wydatki = Wynik Finansowy kasowy

Mo¿na wyró¿niæ 8 wariantów przep³ywów pieniê¿nych:

Przyk³adowy opis poszczególnych wariantów:

1. +++ Wiêcej wp³ywów ni¿ wydatków na wszystkich dzia³alnoœciach. Przedsiêbiorstwo, które przygotowuje siê do wykonania jakiegoœ ruchu. Pozytywny
2. ++- Przedsiêbiorstwo sp³aca kredyty i wysprzedaje (restrukturyzuje) swój maj¹tek. Pozytywny
3. +-+ Przedsiêbiorstwo rozwijaj¹ce siê, inwestuj¹ce, posi³kuj¹ce siê kredytem. Pozytywny
4. +-- Przedsiêbiorstwo, które sp³aca kredyt i inwestuje z nadwy¿ki z dzia³alnoœci operacyjnej. Pozytywny
5. -++ Wiêcej wydatków ni¿ wp³ywów z podstawowej dzia³alnoœci. Przedsiêbiorstwo wiêcej sprzeda³o maj¹tku ni¿ zainwestowa³o oraz zaci¹gnê³o kredyt. Raczej negatywny
6. --+ Deficyt na dzia³alnoœciach operacyjnej i inwestycyjnej (inwestycje). Otrzymuje kredyt, z którego finansuje inwestycje. Przedsiêbiorstwo m³ode, nowopowsta³e.
7. Brak œrodków z dzia³alnoœci podstawowej, przedsiêbiorstwo musi sp³acaæ kredyty wysprzedaj¹c maj¹tek. Negatywny
8. --- Deficyt z wszystkich dzia³alnoœci. Przedsiêbiorstwo inwestuje najprawdopodobniej ze œrodków zgromadzonych wczeœniej.

Analiza rachunku przep³ywów œrodków pieniê¿nych

Polega na:

1. Analizie zmian poszczególnych pozycji rachunku przep³ywu œrodków pieniê¿nych w czasie (pog³êbione skomentowanie wariantów)
2. Analizie wskaŸnikowej (wydajnoœci gotówkowej i wystarczalnoœci gotówkowej)

WYK£AD 11 2001-12-11

CD Analizy rachunków przep³ywów pieniê¿nych

Rachunek przep³ywów pieniê¿nych – sprawozdanie finansowe ukazuj¹ce zdolnoœæ przedsiêbiorstw do pozyskania gotówki i s³u¿¹ce do oceny jego dynamicznej p³ynnoœci finansowej. Stanowi zestawienie wszystkich wp³ywów oraz wydatków pieniê¿nych i w ostatecznym rezultacie zmierza do ustalenia zmiany netto pozycji: œrodki pieniê¿ne

Jest jednym z najlepszych narzêdzi ukazuj¹cych sytuacjê finansow¹ przedsiêbiorstw i jej zmiany w czasie. Oparta jest o wielkoœæ œrodków finansowych pozostaj¹cych w dyspozycji przedsiêbiorstwa. Daje mo¿liwoœæ obserwacji i analizy Ÿróde³ finansowania dzia³alnoœci i zmian w nim zachodz¹cych.

Analiza pozwala okreœliæ stabilnoœæ finansow¹, zwraca uwagê na niewykorzystanie mo¿liwoœci i rozwoju i przestrzega przed wszelkimi zagro¿eniami i niebezpieczeñstwami finansowymi.

G³ównym celem sporz¹dzania rachunku przep³ywów pieniê¿nych jest uzyskanie odpowiedzi na 4 podstawowe pytania:

• Z jakich Ÿróde³ pochodz¹ œrodki pieniê¿ne przedsiêbiorstwa
• Jaka czêœæ tych œrodków jest generowana wewn¹trz danej jednostki
• Jakie inne rodzaje dzia³alnoœci inwestycyjnej mia³y miejsce w ci¹gu roku
• Dlaczego przedsiêbiorstwo osi¹gnê³o zyski, chocia¿ wyst¹pi³ tylko minimalny wzrost œrodków pieniê¿nych

Rachunek przep³ywów pieniê¿nych uwzglêdnia dwie podstawowe kategorie:

• Ÿród³a wp³ywów gotówkowych
• Ÿród³a odp³ywów gotówkowych

Wystêpuj¹ce powi¹zania miêdzy czêœciami sprawozdania finansowego

WskaŸniki wydajnoœci gotówkowej

Interpretacja:

• WskaŸnik wydajnoœci gotówkowej sprzeda¿y – ile groszy generuje jedna z³otówka przychodów ze sprzeda¿y
• WskaŸnik wydajnoœci gotówkowej zysku – czy osi¹gniêty zysk na dzia³alnoœci gospodarczej przek³ada siê na œrodki pieniê¿ne bêd¹ce w dyspozycji przedsiêbiorstwa\
• WskaŸnik wydajnoœci gotówkowej maj¹tku – ile œrodków pieniê¿nych wp³ywa do przedsiêbiorstwa z jednej z³otówki maj¹tku ogó³em
• WskaŸnik wydajnoœci gotówkowej maj¹tku obrotowego - ile œrodków pieniê¿nych wp³ywa do przedsiêbiorstwa z jednej z³otówki maj¹tku obrotowego

Im wy¿sza wartoœæ tych wskaŸników, tym dla przedsiêbiorstwa lepiej

WskaŸniki wystarczalnoœci gotówkowej

Interpretacja:

• WskaŸnik wystarczalnoœci gotówki operacyjnej na sp³atê d³ugów ogó³em – jaka jest nasza zdolnoœæ do sp³aty zobowi¹zañ
• WskaŸnik wystarczalnoœci gotówki operacyjnej na sp³atê d³ugów d³ugoterminowych – podobnie jak wy¿ej
• WskaŸnik ogólnej wystarczalnoœci gotówki operacyjnej – jak dzia³alnoœæ operacyjna pokrywa zobowi¹zania d³ugoterminowe, wyp³atê dywidend i wydatki na zakup maj¹tku trwa³ego

Im wy¿sza wartoœæ tym lepiej

W celu bli¿szego wyjaœnienia przyczyn kszta³towania siê wskaŸnika ogólnej wystarczalnoœci gotówki operacyjnej na okreœlonym poziomie liczy siê:

WskaŸnik sp³aty zobowi¹zañ d³ugoterminowych

WskaŸnik wyp³aty dywidendy

WskaŸnik reinwestycji gotówki operacyjnej

Wymienione wskaŸniki informuj¹ o skali obci¹¿enia gotówki netto z dzia³alnoœci operacyjnej:

• Sp³at¹ kredytów i po¿yczek d³ugoterminowych
• Wyp³at¹ dywidend
• Zakupem œrodków produkcji (œrodków trwa³ych i materia³ów)

G³ównym Ÿród³em œrodków pieniê¿nych netto z dzia³alnoœci operacyjnej s¹:

• Wynik finansowy netto
• Amortyzacja

1. WskaŸnik udzia³u amortyzacji w gotówce operacyjnej

2. WskaŸnik udzia³u zysku netto w gotówce operacyjnej

WYK£AD 12    2001-12-18

Analiza dŸwigni

W sk³ad analizy dŸwigni zaliczamy analizê dŸwigni operacyjnej (DOL), finansowej (DFL) i ca³kowitej (DTL)

Ryzyko jest to prawdopodobieñstwo, ¿e wyst¹pi jakieœ negatywne zjawisko.

Ryzyko ¹ Niepewnoœæ – w ryzyku znamy prawdopodobieñstwo wyst¹pienia, a w niepewnoœci nie

EBIT – zysk przed sp³at¹ odsetek i opodatkowaniem

Q – przychody ze sprzeda¿y

Pj – cena jednostkowa

JKzm – Jednostkowy koszt zmienny

q – iloœæ sprzeda¿y w szt.

Psn – przychody ze sprzeda¿y netto

Kzn – koszty zmienne

Ryzyko operacyjne

Zwi¹zane jest z bie¿¹c¹ dzia³alnoœci¹ przedsiêbiorstwa. Zwi¹zane z niepewnoœci¹ co do kszta³towania siê przysz³ych przep³ywów operacyjnych przedsiêbiorstwa.

WskaŸnik efektu dŸwigni operacyjnej

Ryzyko finansowe

Zwi¹zane jest z niepewnoœci¹ co do kszta³towania siê przysz³ych zysków netto, czyli zysków operacyjnych po zap³aceniu odsetek i podatku dochodowego, w przedsiêbiorstwie wykorzystuj¹cym kapita³ obcy

Ryzyko ca³kowite

DTL = DFL * DOL

Cechy wspólne DOL, DFL, DTL

• EBIT
• Istnienie kosztów sta³ych (ryzyko operacyjne (koszt sta³y operacyjny), ryzyko finansowe (koszty sta³e finansowe)
• Efekt dŸwigni finansowej – zasada „huœtawki” – ryzyko finansowe na mo¿liwie najni¿szym poziomie

Ilustracja analizy progu rentownoœci

Im wy¿sze koszty sta³e, tym wy¿ej po³o¿ony próg rentownoœci, a tym samym, wy¿sze ryzyko operacyjne

Im wy¿szy EBIT, tym ryzyko operacyjne mierzone wskaŸnikiem efektu dŸwigni operacyjnej jest ni¿sze

WYK£AD 13    2002-01-08

Uproszczone metody analizy finansowej

Do podstawowych metod analizy finansowej o charakterze uproszczonym nale¿¹:

• wielowymiarowa analiza dyskryminacyjna (model Altmana)
• metoda quick test

Wielowymiarowa analiza dyskryminacyjna – model Altmana

W tradycyjnej analizie finansowej wykorzystuje siê wiele wskaŸników. Jednak¿e ¿aden z nich nie jest w stanie dok³adnie oceniæ kondycji finansowej przedsiêbiorstwa. Przyczynami takiej sytuacji s¹:

• dominuje analiza ex post (opieraj¹ca siê na danych historycznych)
• ograniczona porównywalnoœæ danych
• stosowanie ró¿nej polityki bilansowej
• wp³yw inflacji – zniekszta³ca wyniki finansowe
• œwiadome manipulowanie wynikami finansowymi
• trudnoœci w interpretacji uzyskanych wyników

Model Altmana (Z-score analysis, Z-score bankrupcy predictor) jest prób¹ oceny kondycji finansowej przedsiêbiorstwa w oparciu o analizê wyników finansowych ex post. Pozwala on przewidywaæ k³opoty finansowe przedsiêbiorstwa. £¹czy on analizê wskaŸnikow¹ ze statystyk¹ (wielowymiarowa analiza dyskryminacji)

Pierwsza wersja modelu Altmana (1968) dotyczy³a du¿ych przedsiêbiorstw produkcyjnych. Z czasem model nabra³ charakteru uniwersalnego.

Podstawowa wersja modelu Altmana (na warunki amerykañskie)

gdzie:

Interpretacja wskaŸnika Z

Linia podzia³u pomiêdzy grupami spó³ek, które zbankrutowa³y oraz tymi, które przetrwa³y wynios³a 2,675, co oznacza, ¿e spó³ki o wartoœci Z wiêkszej lub równej 2,675 zaliczone zosta³y do grupy, która nie powinna zbankrutowaæ. Wartoœæ poni¿ej 2,675 to grupa bankrutów. Nie oznacza to jednak, ¿e jest to w 100% skuteczne. Linia 2,675 oznacza najmniejsze prawdopodobieñstwo pomy³ki => najwiêksz¹ skutecznoœæ modelu. Wartoœæ 2,675 zapewnia najmniejsz¹ iloœæ b³êdów w kwalifikowaniu spó³ek do zbankrutowanych lub niezbankrutowanych. W okresie 1 roku od dokonania prognozy skutecznoœæ progozy wynosi 90%

Pog³êbiona interpretacja wskaŸnika Z

Je¿eli wskaŸnik:

Z < 1,81 – ryzyko upad³oœci w ci¹gu najbli¿szych dwóch lat jest bardzo du¿e

1,81 < Z < 2,99 – ryzyko bankructwa nieokreœlone (tzw. szara strefa)

Z > 2,99 – niewielkie ryzyko bankructwa

Wykorzystanie modelu Altmana

• w analizie fundamentalnej
• ocena celowoœci fuzji
• ocena zdolnoœci kredytowej podmiotu
• w procesie zarz¹dzania przedsiêbiorstwem

Ograniczenie modelu Altmana

zmiennoœæ w czasie wskaŸników s³u¿¹cych do wyliczenia wskaŸnika Z (np. wartoœæ rynkowa akcji)

trudnoœci w analizie porównawczej (np. spó³ki dzia³aj¹ w wielu ró¿nych bran¿ach)

wartoœci wskaŸników finansowych mog¹ mieæ charakter przypadkowy

pozaekonomiczne uwarunkowania funkcjonowania przedsiêbiorstwa

dopasowanie do warunków amerykañskich

Polska wersja modelu Altmana

gdzie:

Interpretacja wskaŸnika Z

Wielkoœæ graniczna wskaŸnika wynosi 0,45, co oznacza, ¿e je¿eli jest ni¿sza, to przedsiêbiorstwu grozi upad³oœæ w ci¹gu najbli¿szych dwóch lat, a gdy wartoœæ jest wy¿sza od 0,45, to przedsiêbiorstwo nie powinno mieæ ¿adnych problemów w ci¹gu najbli¿szych dwóch lat.

WskaŸnik Z jest najbardziej czu³y na zmiany rentownoœci maj¹tku (X3)